Òrsula - Ursule


Mille mercis à Marie-Dominique pour ce texte inédit.

Texte de Marie-Dominique M. - Testu di Marìa-Dumènica M.

Inde noi, pastore ùn ci n'era ! Ma ognunu avìa qualchi capra. À mè, mi piacìa à vede à Òrsula, a nostra vicina, occupèndusi di e soie.
Era una vechjetta, vistuta di neru cum'ell'èranu tutte tandu, sempre incù u so mandile 1 in capu, pulituccia 2 è sèmplice, brava è cusì dolce ! Ùn l'aghju mai intesa dì una parolla gattiva, è ùn vulìa male à nimu in paese. Per mè era una santa è mi parìa eterna ! O cumu a tinìa cara, Òrsula ! Stava sopr'à noi è fallava à apre ogni matina u pìcculu chjosu di e capre, eppò e purtava in un altru chjosu, più luntanu, persu per sti fondi in la machja, sottu à u paese, chì si chjama l'Araticiu. Di a casa, sentìamu e tintenne 3 è u belu di l'animale.
Certi ghjorni, si ne scappava una è ghjunghjìa inde noi, fiera, saltava nant'à a muraglietta di a terrazza è si tastava un melu o u chjarasgiu, una foglia 4 quindi è culandi, senza primurassi di nimu, ma li piacìa soprattuttu u rusulaghju di mammone !... Eppò, in quattru è quattr'ottu, sparìa, in dui salti.
Ogni tantu Òrsula surtìa nant'à a traversa per guardà appena ciò ch'elle facìanu è s'ell'ùn si ne fallàvanu micca troppu à l'inghjò, in la vanga 5.
Versu sei ore, andava à cercalle è chjamava : "sgiocca ! sgiocca ! sgiocca !". Quelle trè caprette si ne cullàvanu sùbitu, chì ghjèranu assai astute è ubbidiente, più chè mè in tutti i casi ! Eiu, capre cusì brave ùn n'aghju mai vistu indocu 6 !
Ma, èranu capre quantunque ! Òrsula li mittìa una vasca cù appena d'acqua, ma per ognunu ci vulìa à cambià l'acqua, perchè e capre sò dilicate cume principesse, ùn vòlenu micca beie listessa acqua chè e so surelle, innò ! È tandu, l'acqua ci vulìa à buscàssilla 7 à a funtana di u paese, è basta ...
Infine chì, quandu e signurine avìanu betu, èranu pronte, è a so patrona cummenciava à mùnghjele 8. È què, ghjera un altru spettàculu maravigliosu per i zitelli chè no èramu.
U latte, eiu ùn lu pudìa beie, ma mi piacìa à vèdelu zirlà 9, cusì sciumosu 10, cusì biancu, incù u so muscu balsàmicu di machja !...
Quand'ella era finita, Òrsula cacciava di a stacca di u so scurzale 11 un pezzu di stracciu biancu, bellu pulitu, u spiegava è passava u so latte per chè l'ùn ci stessi nè pòlvera nè pelle.
È cusì tutti i santi ghjorni, mi campava à vede stu spettàculu di a vita paisana.
Quessi i mumenti, mi ne sò ricurdata, qualchi annu dopu, quandu era à u liceu è chè no studìiamu u latinu è soprattuttu, e "Buccoliques" di Virgiliu. Òrsula incù le so caprette, a vidìa accant'à mè, è mi surridìa cume una mamma.

(1) u mandile : le mouchoir de tête, le fichu, le foulard.
(2) pulituccia : proprette.
(3) a tintenna : la clochette.
(4) a foglia = a fronda : la feuille (d'un arbre).
(5) a vanga : la vallée.
(6) indocu [ind'ogu] = inlocu = illocu : nulle part.
(7) buscassi : se procurer, se dégoter.
(8) munghje : traire. (p.p. muntu).
(9) zirlà : faire jaillir ou gicler, jaillir (liquides).
(10) sciumiosu = sciumosu : écumeux. A sciuma = a scuma = a schjuma : l'écume.
(11) u scurzale = scursale : le tablier.

Valid HTML 4.01 Strict Valid CSS!